Ecologische voetafdruk verkleinen: Hoe doe je dat?

Iedereen heeft een ecologische voetafdruk. Maar weinig mensen zijn zich ervan bewust. Er komt ook veel bij kijken. In dit artikel gaan we op zoek naar welke dingen nou het meeste impact maken.

Jammer genoeg is de gemiddelde ecologische voetafdruk in Nederland nog veel te hoog.

Als iedereen op aarde als Nederlanders zou leven dan hebben we 7x de aarde nodig om onze vervuilende gewoontes te kunnen ondersteunen.

Earth Overshoot Day

Klink gek he? Hoe kan dat verschil nou zo groot zijn!

Het is gebaseerd op het idee van biocapaciteit. Biocapaciteit is een maatstaf voor de hoeveelheid natuurlijke hulpbronnen waarover een gebied beschikt. Het meet de hoeveelheid land en water die beschikbaar is voor de productie van voedsel en andere grondstoffen. Maar ook de hoeveelheid CO2-uitstoot die bossen en oceanen kunnen absorberen.

De aarde heeft een beperkte hoeveelheid biocapaciteit. Als we meer gebruiken dan er beschikbaar is dan kan dit leiden tot: Overbevissing, ontbossing, verlies van biodiversiteit en natuurlijk klimaatverandering.

Daarom is het belangrijk om te leren hoe je je ecologische voetafdruk kan verkleinen.

Als we niets doen, zal de planeet blijven opwarmen met alle gevolgen van dien.

Dat is wel heel erg kort door de bocht! Laten we daar wat dieper op ingaan.

1. Vervoer

Vervoer is verantwoordelijk voor maar liefst 28% van de totale uitstoot van broeikasgassen.

Auto’s zijn verantwoordelijk voor een groot deel van deze uitstoot. Vliegtuigen, treinen, boten, schepen en vrachtwagens zijn verantwoordelijk voor de resterende helft. We reizen tegenwoordig gewoon meer en zijn er meer mensen op de weg en in de lucht dan ooit tevoren.

De grootste manier waarop we onze reis voetafdruk kunnen verkleinen is door de alternatieven te overwegen:

• Vraag jezelf af of de reis essentieel is. Moet je vandaag echt naar de supermarkt of kan je het ook in het weekend doen als je al een andere boodschap moet doen?
• Is er een andere manier om op je bestemming te komen? Kun je niet lopen of fietsen? Is openbaar vervoer een optie? Kun je carpoolen?
• Kom je in de spits? Is er een manier om te wachten tot het verkeer rustiger wordt? Vastzitten in het verkeer is niet alleen een onnodige verspilling van benzine, geld en tijd. Maar het stoot ook onnodig emissies uit.
• Kun je vaker thuis werken? Na 2022 zullen waarschijnlijk veel meer mensen meer flexibiliteit hebben om thuis te werken. Als je dit kunt, zou dat je dagelijkse vervoer uitstoot flink verminderen.

Toch met de auto?

Voor sommigen is het gewoon niet mogelijk om de auto helemaal te laten staan. Als autorijden een essentieel onderdeel van je dagelijkse leven dan kun je dit proberen:

• Investeer in een zuinige auto. Een hybride of elektrisce auto stoot minder co2 uit, vooral als je in een gebied woont waar schonere energie wordt gebruikt.
• Neem een kleine auto. Als je geen grote auto nodig hebt, neem er dan geen. Niet alleen verbruiken ze meer brandstof maar veel grote auto’s rijden ook op diesel. Diesel auto’s produceren 13% meer uitstoot van broeikasgassen.
• Rij rustig. Rustig rijden is beter voor het milieu. Je gebruikt dan minder brandstof en stoot minder koolstofdioxide uit. Als je 100 km per uur rijdt in plaats van 130, stoot je 15% tot 25% minder CO2 uit.
• Onderhoud je auto. Goed onderhoud zoals de juiste motorolie gebruiken en defecte onderdelen repareren, zorgt ervoor dat je auto efficiënter rijdt. Je banden op de juiste spanning houden helpt ook.
• Gebruik cruise control op de snelweg. Het maakt langeafstandsritten niet alleen relaxter maar bespaart ook benzine.
• Compensatie. Nogmaals, je kunt alle reizen over de weg compenseren via sommige aanbieders. Trees for all heeft een geweldige functie waarmee je jouw reizen kunt berekenen en compenseren, zelfs per auto.

Vlieg minder!

Vliegen is nu goedkoper dan ooit. Kosten zijn sinds jaren ’70 met 50% gedaald. En tegen 2035 zullen 7,2 miljard mensen vliegen.

Maar met lagere prijzen, komt ook grotere impact. Vroeger was het lastig om die kennis te bezoeken in Spanje. Nu is het in een paar klikken geregeld. Maar onze planeet betaalt een prijs voor dit gemak. Vliegreizen zijn verantwoordelijk voor 3,5% van de wereldwijde klimaatverandering.

Als we wat vaker gebruik maken van onze Zoom skills, in plaats van de wereld af te reizen. Dan kunnen we veel uitstoot besparen. Als thuisblijven niet kan, zijn deze opties er nog:

• Overweeg een ander vervoermiddel. De trein kan een goede manier zijn om uitstoot te verminderen en toch te reizen.
• Compenseer je impact. Als de luchtvaartmaatschappij geen optie biedt om te doneren aan duurzaam project, kun je jouw eigen compensatie kopen.
• Sla de gratis bubbels over en kies voor economy seat. Een eerste klas ticket kost ongeveer 4x meer uitstoot dan een economy seat.

2. Voedsel

De manier waarop we voedsel produceren en consumeren moet op de schop. Een van de belangrijkste realisaties van de afgelopen jaren is dat de dierlijke landbouw een ernstige impact heeft op onze planeet.

De dierlijke landbouw is verantwoordelijk voor 14,5% van de totale wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.

Een kilo rundvlees, veroorzaakt ongeveer 11.3 kilo aan CO2. Dat is ongeveer net zoveel als wanneer je 50 kilometer rijdt in een auto.

Vlees eten verbruikt ook mega veel water.

Voor één kilo rundvlees wordt er 9400 liter water verbruikt. Dat is ongeveer net zoveel als een gemiddeld gezin in Nederland gebruikt in 6 maanden tijd!!

Voedingscentrum

Je kunt dit verminderen door:

• Meer plantaardige eiwitten te eten, zoals bonen, peulvruchten en tofu.
• Kies er vaker voor vleesmaaltijden te bereiden met vegetarische of veganistische alternatieven.
• Eet kleinere porties vlees en vul dat aan met meer groenten, fruit en granen.
• Probeer een plantaardig alternatief voor melk. Of probeer kokosyoghurt in plaats van traditionele yoghurt.
• Als er toch vlees op het menu staat, kies dan voor kip of vis in plaats van lam of rund. Een andere optie is kiezen voor regeneratieve landbouw, waarbij grasetende dieren de bodemkwaliteit helpen herstellen.

Voedselverspilling

In Nederland gooien we 106 tot 147 kg per persoon per jaar weg. Dat is echt superzonde!! Hoe je dit kan beperken?

• Maak een boodschappenlijstje. Kijk voordat je naar de supermarkt gaat wat je al in huis hebt. Houd je vervolgens aan je lijstje. Laat je niet verleiden om spullen te kopen die je eigenlijk niet nodig hebt.
• Verwerk restjes op een creatieve manier. Laat je restjes niet achter in je koelkast liggen, maar maak er een nieuwe en verbeterde maaltijd van. Voeg er wat extra groenten, rijst of eieren toe om er een creatief culinair feest van te maken.
• Gebruik je vriezer. De meeste voedingsmiddelen kunnen worden ingevroren waardoor ze enkele weken tot maanden langer meegaan.
• Kook bewust!. Een maaltijd voor één persoon? Maak dan geen zes porties. Heb je bepaalde ingrediënten niet in huis? Kijk of je ze kunt vervangen door iets anders.

Eet vers

Het meeste voedsel legt gemiddeld 1500 kilometer af om op je bord te komen.

Seizoensgebonden eten betekent meestal lokaal eten, wat beide beter is voor de gezondheid en het milieu.

Voor seizoensgebonden voedsel zijn meestal minder chemicaliën en pesticiden nodig en lokaal voedsel reist minder ver. Koop liever groentes op de markt dan in de supermarkt dan steun je ook de lokale economie.

Lokaal, seizoensgebonden voedsel smaakt gewoon beter en is meestal ook veel verser!

Bulk inkopen

De obsessie van de wereld met plastic zorgt voor een uitstoot van bijna 1,8 miljard ton co2 per jaar.

Plastic verpakking is moeilijk te vermijden, maar het is mogelijk als je je voedsel in bulk koopt. Meer en meer lokale winkels over de hele wereld bieden nu bulkopties met duurzame voedselverpakkingen.

Dit kunnen ook droge basisproducten zijn granen, thee, noten, zaden, koffie en snacks.

Als je geen lokale winkel kunt vinden of geen biologische winkelketen bij jou in de buurt hebt, kijk dan eens naar online bulkwinkels.

3. Winkelen

Minimalisme is tegenwoordig helemaal in.

En daar is een goede reden voor. Minimalisme creëert ruimte om te genieten van de echt belangrijke dingen en minimaliseert daarbij je impact.

Hoe minder je consumeert, des te minder je verspilt.

Je hoeft niet per se alles te verkopen en in een tiny house te gaan wonen (hoewel dat zeker geen kwaad kan).

Hier zijn een paar kleine manieren waarop we allemaal een minimalistische mentaliteit kunnen aannemen:

• Zoek uit wat echt belangrijk voor je is. Klinkt eenvoudig, maar dit is waarschijnlijk de moeilijkste. Als de filosofie van Marie Kondo je aanspreekt, kijk dan eens rond en vraag jezelf af: “Wat geeft vreugde?”
• Stel regels op. Waar wil je bezuinigen? In je huis? Met je online winkelgewoonten? In je garderobe? Met je dagelijkse koffieaankopen? Oefen discipline.
• Organiseer. Zonder te weten wat je al hebt, is het moeilijker om te weten wat je nodig hebt of niet nodig hebt.
• Denk erover na. In plaats van snel op de knop “In winkelwagen” te drukken, slaap er een nachtje over en stel jezelf dan enkele vragen: Kun je zonder het artikel leven? Heb je al zoiets? Is het de impact (financieel en anderszins) waard? Kun je het niet lenen of tweedehands kopen?
• Laat vakantie niet het slechtste in je naar boven halen. Een minimalistische mentaliteit is vooral belangrijk rond de feestdagen. Wanneer je wordt overspoeld met uitverkoop borden en je de druk voelt om twaalf individueel verpakte cadeautjes voor je zus te kopen omdat zij dat vorig jaar ook heeft gedaan. Vermijd een koop verslaving en geef in plaats daarvan zinvolle ervaringen of zero waste geschenken.

Vermijd fast fashion

Met 10% van de jaarlijkse wereldwijde CO2 is de mode industrie verantwoordelijk voor een grotere ecologische voetafdruk dan vliegtuigen en scheepvaart samen.

Als het gaat om duurzame mode, is er niks beter als tweedehands kleding. Met andere woorden, koop alleen iets als het absoluut noodzakelijk is, zo kun je jouw co2 voetafdruk verminderen. Want hoeveel kleding heb je echt nodig?

Gebruik een slow fashion mentaliteit. Zelfs dan probeer eerst te vinden wat je nodig hebt via de kringloopwinkel of marktplaats.

Herbruikbare producten

Als je het in herbruikbare vorm kunt krijgen, doe dat dan.

Maar dat betekent niet dat je gelijk iets nieuws hoeft te kopen omdat het beter te herbruiken is. Probeer eerst iets te hergebruiken wat je al hebt. Met een hergebruikte glazen pot kom je al een heel eind.

Voor alles wat je niet hebt, hebben zero waste winkels allerlei plasticvrije alternatieven.

Wees een bewuste shopper

Alles wat je koopt heeft een impact. Zelfs duurzame producten die ontworpen zijn om jouw totale afval te verminderen.

Alles kost energie, water, menselijke arbeid en materialen om te produceren, zelfs de keuze voor glas in plaats van plastic is geen eenvoudige zaak.

Daarom is helemaal niets kopen verreweg de meest duurzame keuze.

Dat is niet altijd mogelijk. Gelukkig zijn er duurzame kledingmerken die niet alleen hun negatieve impact verminderen, maar ook daadwerkelijk een positieve impact hebben op de wereld.

Hoewel je waarschijnlijk meer betaalt voor iets dat niet in massa geproduceerd en van plastic gemaakt is, is het een investering in zowel je garderobe als de planeet.

4. Moestuin

Weet je nog hoe lokale en seizoensgebonden producten je ecologische voetafdruk verkleinen? Begin je eigen moestuin, dat is echt supergoed!

Al het voedsel dat je zelf kweekt, voorkomt dat er CO2 in de atmosfeer komt.

Compost

Voedsel is een organisch materiaal, wat betekent dat het biologisch afbreekbaar is.

Maar als voedsel op een stortplaats wordt afgebroken, kan het niet goed worden afgebroken. In plaats daarvan komt er methaan vrij (hetzelfde gas in koeienmest), dat 34 keer krachtiger is dan kooldioxide.

Stel je voor dat we die voedselresten konden omzetten in iets dat onze planeet helpt, in plaats van schaadt..

Hier komt composteren om de hoek kijken.

Zelfs als je in een klein appartement woont en niet de ruimte hebt om buiten een composthoop te maken. Dan is die oude bananenschil composteren nog steeds een goede manier om je ecologische voetafdruk te verkleinen.

Leer eerst wat composteerbaar is en wat niet, en bepaal dan welk type compostvat het beste bij je past.

5. Energie besparen

Energie verrijkt ons leven heeft verbeterd maar aan warm water en leeslampjes hangt een prijskaartje. En niet alleen aan onze bankrekening.

In Nederland is het energieverbruik van huishoudens verantwoordelijk voor ongeveer 6,8% van de totale uitstoot van broeikasgassen, volgens cijfers van het CBS Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2019.

Door minder energie te verbruiken, kunnen we onze ecologische voetafdruk verkleinen. Dit kun je doen:

• Doe de lichten en apparaten uit als je ze niet gebruikt.
• Houd elektronica, apparaten en opladers uit het stopcontact als ze niet worden gebruikt. Deze verbruiken fantoomenergie, die 5-10% van het elektriciteitsverbruik uitmaakt.
• Pas de verwarming/airconditioning een paar graden aan en trek wat extra lagen kleding aan om jezelf warm te houden. Een gemiddeld gezin bespaart met een graden lager al 120 m3 gas per jaar, wat neerkomt op ongeveer 120 euro.
• Vervang al je lampen met LED lampen.
• Koop energiezuinige apparaten
• Energie-efficiënte ramen installeren
• Isoleer je huis
• Zet je koelkast en vriezer op de aanbevolen temperatuur. Ze zijn ook efficiënter als ze vol zijn (net als je vaatwasser, wasmachine en droger)!
• Houd je ovendeur dicht tijdens het koken. Je kan hem zelfs een paar minuten eerder uitzetten. Het blijft namelijk heel warm binnen.
• Was je kleding minder vaak. Dit voorkomt ook slijtage van de kleding en verlengt de levensduur van kleding.
• Was kleding in koud water en droog als jet kan aan de lijn.

Installeer zonnepanelen

Hoewel ze geen perfecte oplossing zijn met enkele grote nadelen die nog moeten worden opgelost (zoals grondstoffen en afval) blijft het nog steeds een schoner, groener alternatief voor fossiele brandstoffen.

Dus, als je de tijd en/of het geld hebt, installeer dan zonnepanelen.

Als zonnepanelen voor je niet praktisch of mogelijk zijn, stap dan over op een leverancier van schone energie. Veel energiebedrijven hebben de optie om een kleine premie te betalen voor energie uit hernieuwbare bronnen.

Bedankt!

Ik hoop dat je enkele nuttige tips en inspiratie hebt gevonden over hoe je jouw ecologische voetafdruk thuis kunt verminderen.

Wat je ook doet of het nu gaat om een keertje lopen naar je werk of dat je kiest voor tweedehands kleding ipv nieuw, weet dat het Moeder Aarde zal helpen een beetje makkelijker te ademen.

Veel van deze tips zijn gemakkelijk te integreren in je levensstijl, wat betekent dat je jouw ecologische voetafdruk elke dag meer kan verminderen .

En hoewel het misschien niet veel lijkt, worden kleine veranderingen na verloop van tijd grote veranderingen. Duurzaam leven gaat niet over alles perfect doen; het gaat over doen wat je wel kan doen.

Het grootste obstakel om klimaatverandering een halt toe te roepen is simpelweg mensen ervan te overtuigen dat hun keuzes ertoe doen.